Pre osamdeset godina, 21. 12. 1941. godine formirana je u Rudom Prva proleterska udarna brigada. Sačinjavalo ju je šest bataljona: 1. i 2. crnogorski, 3. kragujevački, 4. kraljevački, 5. šumadijski i 6. beogradski sa ukupno 1199 boraca, među kojima je bio 651 član Komunističke partije Jugoslavije i SKOJ-a. U njen sastav ušli su pripadnici svih naroda Jugoslavije: 740 Srba, 378 Crnogoraca, 26 Slovenaca, 19 Hrvata, 4 Makedonca i 32 ostalih. Tako je ona i po svom nacionalnom sastavu bila od samog početka simbol bratstva i jedinstva naroda Jugoslavije. U oktobru 1943. godine u njen sastav ušao je italijanski partizanski bataljon Garibaldi na mesto 5. šumadijskog bataljona ( koji je zbog pretrpljenih gubitaka u nizu okršaja rasformiran juna 1942 ).
Do 01. novembra 1942. bila je pod neposrednom komandom Vrhovnog štaba, a potom u sastavu Prve proleterske divizije.
Prvu borbu imala je već 22. decembra 1941. kada se sukobila s Italijanima i četnicima kod sela Gaočića i Mioča kojom prilikom je zabeležila svoju prvu, značajnu pobedu: zarobila je 124 italijanska vojnika i oficira.
Tokom svoje slavne epopeje borila se u svim neprijateljskim ofanzivama, pobedonosnom prodoru u Srbiju, Beogradskoj operaciji, proboju Sremskog fronta da bi maja 1945 stigla do Trsta.
Na svom borbenom putu kroz Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru, Srbiju i Hrvatsku, Prva proleterska udarna brigada prešla je preko 20.000 kilometara. U njenim redovima borilo se oko 20.000 boraca iz svih krajeva Jugoslavije. Za druge jedinice NOVJ i potrebe NOP dala je oko 3000 rukovodilaca.
U ratu je imala oko 7500 poginulih, ranjenih i nestalih boraca, a znatno veće gubitke nanela je okupatorovim, kvislinškim i kolaboracionističkim snagama. Dala je 81 narodnog heroja. U njenom sastavu bili su i slavni komandanti Koča Popović i Danilo Lekić Španac te politkomi Filip Kljajić Fića i Mijalko Todorović. Pored brojnih pohvala od Vrhovnog štaba, odlikovana je Ordenom narodnog heroja, Ordenom narodnog oslobođenja, Ordenom partizanske zvezde, Ordenom bratstva i jedinstva i Ordenom zasluga za narod, a u telegramu CK KPJ, na dvogodišnjicu svog formiranja, stoji: ” Postalo je ponos biti borac Prve proleterske, jer ona je ponos čitave naše vojske i našeg naroda.”
Slava Prvoj proleterskoj udarnoj brigadi!
Smrt fašizmu- sloboda narodu!